JAN FABRE IN KEVERPAK: BOEIENDE VIDEO’S VAN PERFORMANCES IN HET NIMK

Het Nederlands Instituut voor Mediakunst, dat momenteel zwaar getroffen wordt door de bezuinigingen, conserveert en distribueert sinds kort het audiovisueel werk van Jan Fabre. Het museum heeft voor de gelegenheid een selectie van zes films gemaakt van hun nieuwe aanwinsten. Uiteenlopend van zijn vroege performances Money Performance (1979) tot aan zijn recente video’s Is the Brain the Most Sexy Part of the Body? uit 2007 zijn in de mediatheek van het NIMk te zien.

De beeldende kunstenaar, theatermaker en auteur Jan Fabre (1958, Antwerpen) maakt al ruim dertig jaar vernieuwend en veelzijdig werk en is vooral bekend geworden met zijn experimentele dansvoorstellingen, zijn ‘bic-art’ werken, zijn sculpturen van hersenen en het gebruik van kevers en keverschilden. De performances van Fabre waar hij vooral in zijn vroege jaren furore mee maakte zijn minder bekend bij het grote publiek. Juist deze films zijn interessant. De grote marmeren en bronzen sculpturen die Fabre nu maakt missen de subtiliteit die wel aanwezig zijn in Fabre’s vroege performances.

Bloed
In de mediatheek kunnen voortaan alle videowerken van Fabre bekeken worden en kunnen kunstinstellingen via het distributiesysteem van NIMk video’s huren. Performance kunst, dat in de jaren zestig en zeventig op kwam, ging over de link tussen kunst en maker, waarin het lichaam centraal stond. Fabre maakte al vroeg performances en video’s over lichamelijke functies zoals zoenen, spugen, slaan, ademhalen en springen. In 1978 maakte hij een van zijn eerste soloperformances My body, my blood, my landscape. Tijdens deze performance maakte hij tekeningen met zijn eigen bloed. Deze performance is helaas niet te zien op de presentatie, maar kan wellicht aangevraagd worden. Een latere performance met hetzelfde thema in samenwerking met Marina Abramović Virgin/Warrior (2004) wordt nu wel vertoond in de mediatheek.

Bic-art
Een van de roemruchte performances, die hij in de jaren zeventig maakte was Money Performance (1979). In deze performance steekt Fabre geldbiljetten van het publiek in brand om met de as tekeningen te maken. Ook is de performance Ilad of the Bic-Art (1980) te zien, waar Fabre zijn handelsmerk, het ‘biccen’, demonstreert; het bekrassen van papier en linnen met een blauwe bic-pen. In 1990 pakte hij het complete kasteel Tivoli bij Mechelen in met zijde dat hij blauw kraste.

Kever
Fabre kent kevers een bijzondere kennis toe, omdat ze al vele duizenden jaren weten te overleven door zich steeds te muteren. Deze ooit heilige kever geldt nu als ongedierte. Sommige soorten hebben groen-glanzende schilden, die Fabre met miljoenen verwerkt in collages. Vanuit zijn fascinatie voor de wonderbaarlijke insectenwereld, ontstonden enkele samenwerkingen met andere kunstenaars en denkers. In Een ontmoeting/Vstrecha (1997) zien we Fabre als kever samen met de Russische kunstenaar Ilya Kabakov als vlieg verkleed op een terras voor de skyline van New York. In deze geestige film voeren de kunstenaars in het Vlaams en Russisch een gesprek met elkaar over de vlieg en de kever, in de politieke, sociale en artistieke betekenis.

Het is jammer dat NIMk maar zes video’s toont. De video Is the Brain the Most Sexy Part of the Body? hangt bovendien onopvallend tegenover de receptie en Een ontmoeting/Vstrecha hangt half verscholen achterin de mediatheek. Helaas staat er geen tijdsduur of andere aanvullende informatie bij de video’s. De video’s zijn verder ook niet gekozen op een bepaald thema of artistieke ontwikkeling, maar op een soort chronologie. Het is eigenlijk niet een tentoonstelling, maar meer een presentatie van de nieuwe aanwinsten. Maar het is zeker de moeite waard om een keer langs de mediatheek te gaan en de vroege videowerken van Fabre te bekijken.